Ҳасанбой Ғойиб жуда сермаҳсул шоир ва публицист. У йигирма йилдан ортиқ ижодий фаолияти давомида саккизта китоб нашр этиб, бадиий сўз ихлосмандларига тавсия этган. Шунингдек, унинг мақола ва қиссалари доимий равишда «Халқ овози» республика газетаси ҳамда маҳаллий матбуотда чоп этилиб келинади. Унинг шеър ёки насрда ёзган ҳар бир мисраси Ватан, Тожикистон, она, яхшилик, хайрихоҳлик, қадр, бирлигу жипслик, ватанпарварлик фахри каби

мавзуларни ўз ичига олади.

Яқинда Ҳасанбой Ғойибнинг охирги йилларда нашр этилган учта: «Дийдор соғинчи», «Хаёл чечаклари» ва «Мозийга айланган йиллар…» китобларининг тақдимоти бўлиб ўтди. Турсунзода шаҳар музейи ва марказлаштирилган кутубхонасида ташкиллаштирилган тақдимот маросимида ижод аҳли шоир ижоди ҳақида ўз фикрларини баён этишди.

Камина ҳам ушбу уч китоб ҳақида ўз фикрларимни қисқача билдириб ўтмоқчиман. «Мозийга айланган йиллар…» китоби биографик характердаги асар бўлиб, у муаллифнинг турли йилларда ёзган эсдалик ва хотираларини ўз ичига олади. Шу билан бирга, ушбу китобдан Ҳасанбой Ғойибнинг бир нечта янги шеърлари ҳам ўрин олган. Чунончи, шоир «Боғбонқишлоқ ҳақида» номли шеърида ўз меҳрини туғилган жойи, бобоси, ота-онаси, яқин қариндошларга нисбатан баён этиб, болалик хотираларини жуда ажойиб тасвирлаган. Бу ҳам ўз навбатида ёш авлод тарбиясига сезиларли ҳисса қўшади.

Муаллиф ушбу китобнинг алоҳида мақолаларида турсунзодалик қаламкашлар Алимардон Шоймардонов, Абдурауф Мўминов, Шамсиддин Ҳожиматов, Абдуқаҳҳори Қосим, Акрам Икромий, Жўрақул Ҳакимов, Ҳабибулло Дўст, Тўйчи Ханжаров, Абдужалил Ғафуров, Раҳматжон Умаров, марҳум Абдумажид Бойхонов, «Халқ овози» газетасининг етук журналистлари Ёқубжон Абдуманонзода, Эркин Шукур, Ҳофиз Мирзо ва бошқаларнинг муносиб хизматлари ҳақида эслаб ўтган:

Агар дар дилат меҳри устод нест,

Ба дасти муроди ту жуз бод нест.

Ҳасанбой Ғойиб «Меҳрибон устоз, мўътабар дўст» мақоласида ўз меҳру эҳтиромини устозлари: таниқли шоир Ўлмас Жамол, Хўжааҳмад Хидиралиев ва Ҳомид Обидхўжаевларга нисбатан самимий баён этган.

Шунингдек, унинг «Мозийга айланган йиллар…» китобидаги мақолаларда таниқли тожик шоирлари Бозор Собир, Раҳмат Назрий, қозоқ шоири Олжас Сулаймонов билан бўлган мулоқотлари қаламга олинган бўлиб, улар жуда ўқимишли ва самимий битилган. Бу борада буюклардан бирининг шундай сатрлари бор:

Заҳмати ҳампешаро ҳампеша медонад, ки чист?

Зарби дасти кўҳканро теша медонад, ки чист?

Киши диққатини тортадиган яна бир нарсани ҳам қайд этиб ўтишни истардимки, Хасанбой Ғойиб мазкур китобда ўзининг давлат тилига бўлган меҳрини «Тожик тили ҳақида» номли шеърида қуйидагича ифодалайди:

Дунёда тиллар кўп гўзал ва жозиб,        

Барчасин ўрганмоқ эрур ноимкон.

Гўзал сатрларни битсалар дея,

Шу тилни яратди биз учун Яздон.

Таниқли ва сермаҳсул қаламкаш Ҳасанбой Ғойибни икки биродар – тожик ва ўзбек халқлари дўстлиги тарғиботчиси, десак муболаға бўлмайди. Унинг камина ва шоир Абдуқаҳҳори Қосим билан бўлган доимий дўстлик ва ҳамкорлиги юқоридаги сўзларимизнинг исботи саналади. Шунингдек, «Хаёл чечаклари» китоби ҳам бунга ёрқин мисол бўла олади. Ҳасанбой Ғойиб халқлар дўстлигини «Тожигу ўзбек ширин шеваси», «Икки тилли бир миллат», «Тожик қизига», «Ватан бахти – сенинг бахтинг» шеърларида жуда маҳорат билан тасвирлаб, ўқувчини аждодларимиздан қолган халқлар дўстлигини қадрлаш ва бир халқу икки миллат бўлган тожик ва ўзбек дўстлигининг янада шаклланиб, ривож топишига ҳисса қўшишга ундайди.

Ҳасанбой Ғойиб тожик шоирлари шеърларини ўзбек ўқувчиларига таништиришдаги муваффақиятга таржима орқали эришган. 2017 йилда нашрдан чиққан «Дийдор соғинчи» китобининг аксариятини тожик шоирлари шеърлари таржимаси ташкил этади.

Ҳақиқатдан ҳам, таржимонлик осон иш эмас. Шеърнинг асл мазмунини таржимада сақлаб қолиш таржимондан катта маҳорат, истеъдод ва кенг дунёқараш талаб қилади. Каминанинг фикрича, Ҳасанбой Ғойиб бунинг уддасидан чиққан. Мисол учун, Мирзо Турсунзоданинг қўйидаги мисралари таржимасини келтирамиз:

Шоиро, аз сўхтан дорий хабар,

Пас макун аз оташи сўзон ҳазар.

Таржимаси:

Шоиро, топсанг ёнишингдан гар хабар,

Айлама ёнган оташдан сўнг ҳазар.

Шундай қилиб, Ҳасанбой Ғойиб 50 нафардан ортиқ, жумладан, Лойиқ, Гулрухсор, Камол Насрулло, Раҳмат Назрий, Меҳмон Бахтий, Зулфия, Сайдали Маъмур, Гулназар, Султонмуроди Одина, Мирзо Файзали, Абдуқаҳҳори Қосим, Хайрандешларнинг шеърларини таржима қилиб, ўзбек ўқувчиларига етказиб берган. Бундан ташқари, шоир Ҳисор адабий муҳитидаги тожик классик шоирлари шеърларини таржима қилишда ҳам муносиб ҳисса қўшган. Чунончи, у Парин Ҳисорий, Ҳасрат, Жазбий, Ғамгин шеърларини ҳам таржима қилган.

Умуман олганда, шоир, таржимон, публицист, Тожикистон Журналистлар иттифоқи аъзоси Ҳасанбой Ғойибни одамлар сермаҳсул ижодкор, заҳматкаш, хоксор, диёр куйчиси сифатида яхши танийди ва ҳурмат қилади. У Турсунзода шаҳри ва ундан ташқарида ҳам юксак обрўга эга.

Ҳасанбой Ғойиб ижодиёти ҳақидаги фикрларимни устоз Иброҳим Усмоннинг бир иқтибосини келтириш билан якунлайман:

-«Ҳасанбой Ҳисор водийси фарзанди. У шундай ҳаводан нафас олганки, бу ҳаводан Мирзо Турсунзода ва Носиржон Маъсумий сингари улуғ зотлар димоғи муаттар бўлган. У Тожикистон гўзалликлари ва буюклиги куйчисидир. Кимки Ватанни улуғласа, Ватан ҳам уни севади…»

Ҳа, биз ҳам унинг илҳом парилари доим парвоз қилаверишини тилаб қоламиз.

 

Файзали ШУКУР,

Тожикистон Ёзувчилар иттифоқининг

Турсунзода шаҳар бўлими адабий маслаҳатчиси.